Vorig jaar werden in Vlaanderen 23.000 vergunningen afgeleverd voor bouw van residentiële gebouwen en nog eens 17.800 voor renovatie (bron Statistiek Vlaanderen). Samen zijn ze goed voor naar schatting 28.500 nieuwe of heraangelegde tuinen. Met een mix van stadstuinen en landschapstuinen, gemiddeld goed voor een oppervlakte van 704 m² (bron Departement Omgeving) betekent dat een jaarlijkse aangroei van het tuinareaal met 2000 hectaren of zowat de oppervlakte van de Kalmthoutse Heide (2207 ha, bron Natura 2000).
En het totaal is nog groter. Heel wat Vlaamse tuinen geven al jaren prioriteit aan natuurlijkheid en biodiversiteit of krijgen een -al of niet op beperkte oppervlakte een bijsturing, van ontharding of tegelwippen, over het inpassen van een border met planten die bij-, vlinder- of vogelvriendelijk is tot en met het creëren van microhabitats voor een veelheid aan dier- en plantensoorten. De invloed van tuinen op zowel natuur, klimaat als diversiteit is daarmee ontzettend groot, zonder daarbij het tuinplezier en -genieten van de eigenaar in de hoek te dringen.
Elke tuin -nieuw of bestaand- houdt kansen in voor natuur. Denk maar aan dieren die er voedsel komen zoeken en er een thuis vinden zonder dat ze er veel voor terugvragen. Integendeel. Ze brengen extra leven in de tuin en zorgen ineens mee voor het gezond houden ervan.
Dat in elke tuin een veelheid aan dieren aanwezig is getuigen de tuintellingen van tal van natuur- en groenverenigingen. De vogeltelling van Natuurpunt in 2023 maakt bijvoorbeeld duidelijk dat over de 46.000 deelnemende tuinen gemiddeld 22 vogels in zeven soorten werden genoteerd terwijl vlindertellingen leren dat 30 tot 50 stuks is in 9 tot 12 soorten helemaal niet uitzonderlijk is.
Niet in cijfers uit te drukken, maar daarom niet minder belangrijk zijn het niet te schatten aantal bijen en zweefvliegen in hun grote verscheidenheid aan soorten en de zo goed als steeds verstopte egels, kleine zoogdieren, kevers en wormen alsook kikkers en salamanders die zich thuis voelen in en rond poel en vijver.
Tuinen hebben bijgevolg een niet te onderschatten waarde en impact op het veilig stellen en zelfs laten toenemen van dierlijk leven in voornamelijk onze verstedelijkte gebieden. Om deze ontwikkelingen alle kansen te geven zetten tuinarchitecten en -aannemers steeds sterker in op de ecologische inrichting, herinrichting en aanpassing van tuinen, dat ongeacht ligging oppervlakte en concept, van maximaal natuurlijk tot modieus en strak vormgegeven.
Ze kiezen daarbij voor grondstoffen en materialen, zaadmengsels en plantensoorten die meerwaarde inhouden voor de tuin zelf, voor natuur en biodiversiteit. En dat niet alleen voor nu. Ze houden waar nuttig en nodig al rekening met toekomstige weer- en klimaatpatronen en adviseren over het inpassen van nieuwe technieken die de duurzaamheid van tuinen nog verder kunnen en zullen versterken.
Dat er op dat vlak trouwens flink wat evolueert getuigt de vakbeurs Green Expo in Flanders Expo, Gent (info: www.green-expo.be) met ondermeer een Green Innovation Lane, waar kan kennis gemaakt worden met de nieuwste baanbrekende technologieën en creatieve oplossingen inzake vergroening en duurzaamheid in tuinen en ander groen.
Auteurs: Marc Verachtert en Bart Verelst
